GÓC NHÌN NHÂN QUYỀN TRONG NHẬN THỨC CỦA HỆ TƯ TƯỞNG

     Tự do tư tưởng hay còn gọi là tự do có ý kiến là một trong những quyền tự do chính trị của mỗi cá nhân có quyền suy nghĩ và giữ ý kiến, quan điểm hay ý nghĩ của mình độc lập với quan điểm của những người khác.

Vì tư tưởng dẫn dắt hành động nên tự do tư tưởng có lẽ là tự do đầu tiên và thiết yếu nhất. Tự do tư tưởng thường được hiểu là quyền suy luận, phán đoán, phán xét theo ý nghĩ của mình. Tự do tư tưởng là tư duy một cách tự do, không bị ràng buộc bởi ý thức hệ, bởi định kiến, thiên kiến hoặc sự sợ hãi. Nhìn từ nhiều tôn giáo, tự do ý chí - tự quyết về tư tưởng không phải là một món quà từ bất kỳ một chủ thể bên ngoài nào, mà chính là một quyền tự nhiên, một bản năng của con người. Tự do tư tưởng có vai trò thiết yếu đối với mọi cá nhân và cộng đồng, nhưng quyền này là đặc biệt thiết yếu đối với người trí thức - những người lấy việc tư duy, suy nghĩ về các vấn đề tự nhiên, xã hội làm hoạt động chính của mình. Một vị lão thành cách mạng Việt Nam đã có so sánh rất hay rằng: dân chủ hoá đối với nông dân là được ruộng cày, được giảm tô thuế, dân chủ hoá đối với trí thức trước hết là được tự do tư tưởng. Từ góc độ pháp lý quốc tế, các quyền tự do tư tưởng, lương tâm (freedom of thought, conscience) được ghi nhận chung với tự do tôn giáo trong Điều 18 của Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền (UDHR, 1948), sau đó được cụ thể hóa tại Điều 18 của Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR, 1966 - Việt Nam đã tham gia vào năm 1982), theo đó: Mọi người đều có quyền tự do tư tưởng, lương tâm và tôn giáo. Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc đã giải thích rõ thêm (trong Bình luận chung số 22 thông qua tại phiên họp lần thứ 48 năm 1993 của Ủy ban): “Quyền tự do tư tưởng, lương tâm và tôn giáo có tính bao quát và sâu sắc. Nó bao gồm quyền tự do suy nghĩ về tất cả các vấn đề, tự do tin tưởng và giữ niềm tin vào các tôn giáo hay tín ngưỡng, cả trên phương diện cá nhân hay tập thể. Các quyền tự do này phải được tôn trọng và không thể bị hạn chế hay tước bỏ trong mọi hoàn cảnh, kể cả trong tình trạng khẩn cấp của quốc gia…”.

Gần với tự do tư tưởng, quyền tự do tín ngưỡng được Hiến pháp 1946 ghi nhận (Điều 10). Các hiến pháp tiếp theo ghi nhận “quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tôn giáo”; (Điều 26 Hiến pháp 1959, Điều 68 Hiến pháp 1980) và quyền “tự do tín ngưỡng, tôn giáo” (Điều 70 Hiến pháp 1992). Tự do tư tưởng ít nhiều được đề cập đến trong nhiều văn kiện của nhà nước. Từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX đến nay, trong suốt gần 30 năm qua, lợi dụng sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô, Đông Âu, các thế lực thù địch tăng cường sử dụng vấn đề quyền con người và dân chủ làm công cụ để đẩy mạnh chống phá chế độ chính trị - xã hội ở nước ta trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong lĩnh vực tư tưởng, có thể khái quát như sau:  Về mặt tư tưởng, là hệ tư tưởng tư bản chủ nghĩa thường được nhân danh “tư tưởng văn hóa phương Tây” hoặc “quan niệm của các quốc gia phát triển” với nội dung cơ bản là: quan niệm một cách phiến diện, có khi tuyệt đối hóa quyền cá nhân và các quyền dân sự, chính trị đến mức đồng nhất chúng với quyền con người nói chung; coi nhẹ quyền của tập thể, của dân tộc và chủ quyền quốc gia; coi nhẹ tính bình đẳng của các chủ thể quyền và các nội dung quyền, nhất là các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa, vốn chiếm vị trí cơ bản và là yêu cầu có tính bức thiết đối với các nước đang phát triển như Việt Nam.

Tự do về tư tưởng được thể hiện bởi cách bày tỏ quan điểm cá nhân về một vấn đề lĩnh vực nào đó trong xã hội, quan điểm này dựa trên suy nghĩ có định kiến cụ thể của cá nhân, tuy nhiên, quyền tự do đó phải dựa trên Hiếp pháp, pháp luật của Nhà nước.

Thời gian qua, các thế lực thù định, phản động hoạt động ngày càng tinh vi; Được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau nhằm lôi kéo kích động nhân dân tham gia các hoạt động chống phá Nhà nước. Chúng xuyên tạc, bôi nhọ hạ uy tín của Đảng, Nhà nước, truyền bá tác động vào tư tưởng của nhân dân.

Lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin, đặc biệt là ứng dụng, dịch vụ tiện ích trên không gian mạng, thời gian gần đây, một số tổ chức phản động và cơ hội chính trị tiếp tục tuyên truyền xuyên tạc, kích động, kêu gọi người dân thông qua các bài viết được đăng tải trên các trang mạng xã hội nhằm chống Đảng, Nhà nước.

Trước âm mưu thâm độc đó, mỗi công dân hãy nêu cao tinh thần cảnh giác trong việc tiếp nhận các nguồn thông tin, tích cực góp phần tuyên truyền, vạch trần âm mưu, thủ đoạn chống phá của chúng. Tuyệt đối không nghe theo lời tuyên truyền xuyên tạc, kích động của các thế lực thù địch.

Để nâng cao hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước cần huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị thường xuyên nâng cao nhận thức, trách nhiệm về cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận trong tình hình mới; chủ động bám sát các vấn đề, sự kiện, cung cấp thông tin, định hướng tư tưởng, tạo thế chủ động trong mặt trận đấu tranh trên internet, mạng xã hội.

Chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng đối với cấp ủy, tổ chức Đảng, của cả hệ thống chính trị, mọi cán bộ đảng viên và quần chúng nhân dân; các chủ trương, giải pháp cơ bản cần được triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm và có hệ thống.

Mỗi công dân hãy nêu cao ý thức cảnh trong việc đấu tranh, phát hiện và tố giác kịp thời những hành vi sai trái và những biểu hiện tư tưởng lệch lạc của các đối tượng, báo cáo ngay cho cơ quan chức năng để có biện biện pháp xử lý kịp thời tránh để hậu quả nghiêm trọng. Làm tốt công tác đấu tranh với luận điệu chống phá, kích động của các thế lực thù địch là góp phần làm cho xã hội ngày càng văn minh, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội được giữ vững./.